- खरेदी किंमत: कोणतीही वस्तू खरेदी करण्यासाठी जी किंमत दिली जाते त्याला खरेदी किंमत म्हणतात.
- विक्री किंमत: कोणतीही वस्तू ज्या किंमतीला विकली जाते त्याला विक्री किंमत म्हणतात.
- नफा : जेव्हा विक्री किंमत खरेदी किंमतीपेक्षा जास्त असते तेव्हा नफा होतो.
- नफा = विक्री किंमत – खरेदी किंमत
- तोटा: जेव्हा खरेदीची किंमत विक्रीच्या किमतीपेक्षा जास्त असते तेव्हा तोटा होतो.
- तोटा = खरेदी किंमत – विक्री किंमत
- ओव्हरहेड खर्च: जेव्हा एखादी व्यक्ती वस्तूच्या किंमतीपेक्षा जास्त पैसे खर्च करते, तेव्हा जास्तीची रक्कम ओव्हरहेड खर्चाच्या अंतर्गत येते.
- चिन्हांकित किंमत(MP): वस्तूच्या पॅकेटवर जी किंमत छापली जाते तिला त्या वस्तूची चिन्हांकित किंमत म्हणतात.
- सवलत: जेव्हा एखाद्या वस्तूच्या चिन्हांकित किंमतीवर कोणतीही सूट दिली जाते तेव्हा त्याला सवलत म्हणतात.
- सवलत = चिन्हांकित किंमत – विक्री किंमत
- सवलत टक्केवारी = (सवलत / चिन्हांकित किंमत) * १००
- क्रमवार सवलत: आधीच चिन्हांकित किंमतीवर सवलत असलेल्या उत्पादनाच्या विक्री किंमतीवर दिलेली सवलत.
महत्त्वाचे सूत्र:
- नफा = विक्री किंमत (SP) – खरेदी किंमत (CP)
- तोटा = खरेदी किंमत (CP) – विक्री किंमत (SP)
- खरेदी किंमत (CP) = विक्री किंमत (SP) – नफा (P)
- खरेदी किंमत (CP) = विक्री किंमत (SP) + नुकसान (L)
- नफा % = नफा (P) * १००/CP = (SP-CP) * १००/CP
- नुकसान % = नुकसान * १००/CP = (CP-SP) * १००/CP
- CP = SP * (१०० / १०० + P)
- CP = SP * (१०० /
उदाहरणे :
- रामने १ किलो सफरचंद १०० रुपयांना विकत घेतले. आणि ते रु. १२० प्रति किलोला विकले. . त्याला किती नफा झाला?
उत्तर:
सफरचंदांसाठी खरेदी किंमत, CP = १०० रु.
सफरचंदांची विक्री किंमत, SP = १२० रु.
नंतर नफा मिळवला: P = SP – CP
P = १२० – १०० = रु. २०/-
Q.2: रामने मिळवलेल्या नफ्याची टक्केवारी काढा?
उत्तर:
नफा टक्केवारी = (नफा/ खरेदी किंमत) x १००
नफ्याची टक्केवारी = (२०/१००) x १०० = २०%.
Q.3: श्याम १००० रु.ला पंखा विकत घेतो. आणि 15% च्या तोट्याने विकतो. पंख्याची विक्री किंमत किती आहे?
उत्तर:
पंख्याची किंमत रु. १००० आहे
नुकसान टक्केवारी १५% आहे
नुकसान टक्केवारी = (तोटा/ खरेदी किंमत) * १००
१५ = (तोटा/१०००) * १००
म्हणून, तोटा = १५० रु.
तोटा = खरेदी किंमत – विक्री किंमत
विक्री किंमत = खरेदी किंमत – तोटा
= १००० – १५०
विक्री किंमत = R. ८५०/-
Q.4: जर २०% सवलतीनंतर पेनची किंमत रु. ५०० असेल, तर पेनची चिन्हांकित किंमत किती आहे?
उत्तर:
MP x (१०० – २०) /१०० = ५००
MP x (८०/१००) = ५००
MP = (५०० x १००)/ ८०
MP = रु. ६२५/-